Abstract:
Bu çalışmada, tüm sosyal kurumların temel yapı taşı olan ‘insan’ın kendini var etme sürecine katkıları ile kilit kurum konumunda bulunan eğitim alanında sendikalaşma çabaları Türkiye ile Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri bazında karşılaştırmalı olarak alınmıştır. Eğitim çalışanlarının, ülkelerindeki eğitim politikalarına, kendi özlük haklarına ve uygulamalara, iş şartlarına ve eğitimle ilgili her konuya müdahalede ve etkide bulunabildikleri “eğitim sendikaları”nın Türkiye merkez alınarak yabancı sendikalarla karşılaştırmalı olarak analizi, eğitim alanında yapılan çalışmalara, sivil insiyatiflerin eğitim politikalarına etki/katkılarına ışık tutabilecektir.
Sendikaların eğitimciler adına mevcut misyonlarını ne şekilde ve ne derecede kullandıklarının Türkiye ve yabancı öğretmen sendikaları bağlamında karşılaştırmalı incelenmesi, eğitim politikaları ve uygulamaları üzerinde eğitim sendikalarının var olan etkilerini tespit etmede ve bu etkilerinin arttırılmasına yönelik alternatif öneriler üretilmesinde de etkili olacaktır. Aynı zamanda Sanayi Devrimi’nden itibaren tüm dünyada yaygınlaşan sendikal mücadelelerin Türkiye’de ne düzeye ulaştığı; ne gibi çalışmalar yürüttükleri, ülkede eğitim aracılığı ile yetiştirilmek istenen insan profilini belirleyen eğitim politikalarına/hedeflerine katkıda bulunup bulunmadıklarının tespit edilmesi de çalışmanın amaçları arasında yer almıştır.
Yapılan inceleme ve analizlerde Türk eğitim sendikalarının öğretmenlerin özlük haklarının (izin, yer değiştirme, görevde yükselme vb.), ücretlendirmelerin iyileştirilmesi konularına yoğunlaştıkları, Türk eğitim sendikal yapılanmasında siyasi dünya görüşünün halâ belirleyici bir gücü olmasından dolayı sendikalar arasında işbirliği ve ortak çalışmanın yok denecek kadar az olduğu; bu nedenlerin de beslemesiyle ülkenin eğitim politikalarının oluşturulması ve geliştirilmesinde Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri eğitim sendikaları kadar etkin olmadıkları görülmüştür. Merkezi yönetim yapısının da etkisiyle Türkiye’de eğitim politikalarının oluşturulmasında sivil insiyatifler olan sendikaların belirleyici etkisinin başat olmadığı analiz edilmiştir. Buna karşılık Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri eğitim sendikalarının daha organize bir işbirliği sağladıkları, ortak çalışmalarla birbirlerini destekledikleri, ülkelerindeki eğitim gündemine ve eğitim politikalarına Türkiye’ye oranla daha etkili bir katkı sağladıkları görülmüştür. Sonuç olarak; çalışmada sendikal yapılanmaların eğitim politikaları ve pratikleri üzerindeki işlevsel etkilerinin izleri sürülerek Türkiye ile diğer ülke sendikal yapılanmalarının çalışmalarının karşılaştırmalı analizleri ile toplumun kilit kurumu olan eğitim üzerindeki belirleyiciliğine sorgulama kapısı aralanmıştır.
