CHARLES DICKENS’IN OLIVER TWIST ADLI ESERİNİN TÜRKÇEYE YAPILMIŞ KISALTILMIŞ ÇEVİRİLERİNDE GÖZLEMLENEN ÇEVİRMEN KARARLARI

Abstract

Bu çalışma bir dünya edebiyatı yazarı olan Charles Dickens’ın Oliver Twist adlı eserinin Türkçeye yapılmış kısaltılmış çevirilerini odak noktasına almıştır. Dickens’ın endüstrileştirilmiş 19. yüzyıl Londrası’nda yaşanmış olan sosyal, ahlaki ve ekonomik bunalımları anlattığı bu eser Türkçeye pek çok kez çevrilmiştir. Bu çalışmada, günümüzde okurların kitabevi raflarında bulabileceği beş kısaltılmış çeviri incelenmek üzere seçilmiştir. Söz konusu çevirilerin ayrıntılı bir şekilde incelenmesinin ardından kısaltma biçimleri ve kültüre özgü öğelerin aktarımına örnek teşkil edebilecek “Relates What Oliver’s New Visitors Thought of Him” başlıklı bölüm inceleme bütüncesi olarak belirlenmiştir. Bütünce üzerinde yapılan incelemeler sonucunda çevirmenlerin çeviri sürecinde erek metinleri kısaltmak için “atlamalar, eklemeler, yer değiştirmeler ve bölümlendirmede değişiklikler” yaptıkları gözlemlenmiştir. Kültüre özgü öğelerin aktarımı sırasında erek metinleri akıcı ve anlaşılır hale getirmek için “yerlileştirici” bir yaklaşım sergileyen çevirmenler, zaman zaman da kaynak metnin başkalığını korumak amacıyla “yabancılaştırıcı” bir tutum sergilemeyi yeğlemişlerdir. Çeviri sürecinde söz konusu çevirmenlerin yaşadıkları bu ikilem onları kimi zaman “kabul edilebilirlik” kutbuna kimi zaman da “yeterlilik” kutbuna yaklaştırmıştır.