Abstract:
Ambalaj, hammaddeden, işlenmiş ürüne kadar, bir ürünün üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaştırılması aşamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunumu için kullanılan bir malzemedir. Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı bir şekilde alıcı ortama verilmesinin önlenmesi gerekir. Önlenemeyen ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması oldukça önemlidir. Ambalaj atıklarının geri kazanılmasıyla; doğal kaynaklarımız korunur, enerji tasarrufu sağlanır ve atık miktarı azalır. Bu çalışmanın amacı; Avrupa Birliği (AB)‟ne tam üyelik sürecinde, ülkemizde ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması, geri kazanımı ve çevreye olası etkilerinin en aza indirilmesine yönelik çalışmaları değerlendirerek, AB’ye üye ülkelerde uygulanan yöntemlerden sağlanan çıkarsamalardan faydalanarak, uygulamayı daha etkin hale getirecek öneriler geliştirebilmektir. Bunun için Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde alternatiflerin belirlenmesi ve Bursa ili merkez ilçelerinde ambalaj atıklarının geri kazanımı ile ilgili yerel yönetimlerin yürüttüğü çalışmaların çevresel ve ekonomik açıdan sonuçlarının değerlendirilmesi de çalışmanın amaçları arasında yer almaktadır.
AB çevre politikası ile çevrenin korunmasını, kollanmasını, kalitesinin yükseltilmesini, insan sağlığının korunmasını, doğal kaynakların akılcı ve dikkatli kullanılmasını ve hem bölgesel hem de küresel çevre problemleri ile ilgili olarak uluslararası düzeyde önlemlerin alınmasını hedeflemektedir. Bu çalışmada AB çevre politikasının temel ilkeleri, çevre mevzuatının içeriği ve birliğe üye üç devletin atık yönetim planları incelenmiş ve bu planların Türkiye açısından bir değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca bu çalışmada entegre katı atık yönetim sistemine göre piramidin en üst basamağında yer alan ancak ülkemiz atık yönetim sisteminde henüz uygulanmayan, önleme konusuna özellikle vurgu yapılmıştır. Bursa’da yapılan bu çalışma ile ülkemiz için oldukça yeni bir kavram olan ambalaj atıkları yönetiminin, AB’ye uyum süreci içinde sürekli gelişmekte olduğu görülmüştür. Ülkemizde uygulanan atık yönetimindeki temel sorunun, yasal düzenlemelerden değil, yasal düzenlemelerin uygulamaya aktarılmasındaki eksikliklerden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Kurumsal kapasite ve teknik altyapının yetersiz olması gibi faktörlerin etkisiyle de ilgili mevzuatın uygulamayı yönlendirme yeteneğinin sınırlı kaldığı anlaşılmıştır. Söz konusu eksikliklerin ve sistemdeki finansal problemlerin giderilmesiyle, ambalaj atıkları yönetim sistemindeki çalışmalar daha etkin ve sağlıklı hale gelecektir.
